Relatie en onderhandelen
“Schat, wil je mijn klant zijn”?
Relatie en onderhandelen? Van een gezonde relatie is sprake als er een “evenwicht” is tussen wat beide liefdespartners vinden van een voor beide belangrijk onderwerp. Een ongezonde relatie is die waarbij 1 van de partners voor de ander bepaalt hoe er t.a.v een bepaald onderwerp gehandeld c.q. gedacht dient te worden.
Evenwicht
Onderhandelingen in de relatie moeten er voor zorgen dat een structurele (gegroeide) ongelijkheid tussen de 2 partners wordt vervangen door een duurzame gelijkheid. Een gelijkheid die beide partijen hebben geaccepteerd.
Leren onderhandelen
Het is in relatietherapieland bijna als vloeken in de kerk. Dat relatieproblemen in feite niks anders zijn dan het resultaat van slecht onderhandelen door de liefdespartners wordt als uitgangspunt voor relatiecoaching niet geaccepteerd.
Een techniek en een gewoonte
Om te leren onderhandelen moet je weten wat je wel en wat je vooral niet moet doen. Het is ongeveer als het bereiden van asperges. Je moeten weten dat om ze te kunnen eten, je ze eerst moet koken. Het liefst in een speciale hoge smalle pan. Zodat de “kopjes” lekker vers blijven. Er zijn een aantal stappen en een bepaalde volgorde. Als je die stappen uitvoert en de volgorde volgt “smaken” ze het best!
Hoe gaat dat?
Oorzaak van relatieproblemen?
Voor ¨gewichtige¨ kernthema’s in de liefdesrelatie zijn (zoals daar zijn: huishouding, opvoeding kinderen, vriendschappen, communicatie, intimiteit, seksualiteit, inkomen, wonen, werk, persoonlijke ontwikkeling) mag géén groot verschil bestaan over wat daaronder (dat kernthema) verstaan wordt.
Wanneer heeft iets kwaliteit?
Als er verschillende opvattingen, normen bestaan over wat bijvoorbeeld “een goed opgeruimd huis” of “zuinig leven” is, dan is dat een voedingsbodem voor conflicten. Daarom móét daar – zoals in het hoofdstuk Kwaliteit van het werkboek wordt beschreven- eerst samen bepaald worden wat de gemeenschappelijke opvatting/ norm is. Dat gemeenschappelijke noemen we Kwaliteit. Zoals in onderstaand voorbeeld is uitgewerkt.
Wat betekent dat voor jou?
Als er verschillende opvattingen, normen bestaan over wat bijvoorbeeld “een goed opgeruimd huis” of “zuinig leven” is, dan is dat een voedingsbodem voor conflicten. Daarom móét daar – zoals in het hoofdstuk Kwaliteit wordt beschreven- eerst samen bepaald worden wat de gemeenschappelijke opvatting/ norm is.
Hoe gedraagt je kind zich aan tafel?
In nagenoeg alle gevallen dat cliënten een beroep doen op ons, is er sprake van een verschil in opvatting. Over een onderwerp als hoe de kinderen in een samengesteld gezin ka gemakkelijk een conflict ontstaan. Vooral omdat partijen niet goed de verschillen en het waarom van die verschillen kennen en elkaar kunnen uitleggen. De oplossing is: leren te onderhandelen!
Samengesteld gezin
Onderstaand voorbeeld komt uit de praktijk. Een stel met 4 kinderen. Ieder bracht hun eigen 2 kinderen mee in de nieuwe relatie. Er ontstond een hevig en terugkerend conflict over de kids zich aan tafel diende te gedragen.
Wanneer is het goed genoeg?
Het gros van de conflicten in de relatie zijn “kwaliteitsconflicten”. Botsingen van opvattingen, normen, ethiek en onvervulde persoonlijke behoeften. Waarbij dominantie van één of beide partners wordt gebruikt om de ander te overtuigen. Een samengesteld gezin-bestaande uit de ouders en 4 kinderen in de leeftijd van 3 tot 9 jaar (ieder der ouders hebben 2 kinderen uit vorige relaties) – zitten ´s-avonds samen aan tafel om 18:00 uur. Beide ouders werken. De moeder- hoofd verpleging- kookt meestal de maaltijd en dekt de tafel. De vader- uitvoerder op de bouw- schuift rechtstreeks na het werk aan tafel.
Zit stil
De moeder wil tijdens de maaltijd dat de kinderen niet aan elkaar zitten; op fatsoenlijke wijze eten en niet door elkaar heen kwebbelen. Het liefst heeft ze dat ze in stilte de maaltijd verorberen. Dit heeft ze al heel vaak met haar vriend besproken en ook de eventuele sancties als de kinderen zich niet aan de spelregels houden.
<h5
De vader heeft in zijn vorige relatie nooit zo´n punt gemaakt van de “kinderdrukte “aan tafel. Vind het “deep down” wel natuurlijk en gezellig. Kan op die manier ook meer te horen krijgen. Vindt de maaltijd minder belangrijk dan het samen zijn. De moeder raak zeer gestresst door zowel het gedrag van de kinderen als de passiviteit van de vader (hij treedt niet op vindt ze als de kinderen zich niet aan (haar) spelregels houden.
Kernvragen
-waar komt de norm van de moeder vandaan dat je stil aan tafel moet zitten als kind (ongeacht je leeftijd en persoonlijkheid)? -wat betekent “gestrest” voor haar; welke lichamelijke verschijnselen kan ze benoemen; hoe lang duurt dat? – waar komt de norm van de vader vandaan dat “vrijheid blijheid” goed is voor het kind? Wat levert het hem, ieder van de kinderen en haar vriend op? -wat is het alternatief?
Vraag het me maar!
Vragen over houden van. Of vragen waarom jouw manier van opvoeden beter is dan de mijne. Van de Griekse filosoof Socrates kun je wat leren als je met elkaar uit de relatieproblemen wilt komen. Van hem is het begrip filosofisch gesprek afkomstig.
Stappen van de onderhandeling
Net als het plakken van een band of het maken van goede erwtensoep, is er voor het bereiken van een goed onderhandelingsresultaat een standaard recept of werkwijze.
Tevreden?
In onze relatie intensive besteden we 2 dagdelen aan het bereiken van een degelijk compromis. Of dat nu een “luchtig” of “vlijmscherp”onderwerp betreft. Zoals “ontrouw” of verslaving. En verslaving kan zijn aan een stof, het eigen gedrag of een combinatie.
Gelijkwaardigheid in de relatie
We zien maar zelden dat partners in een liefdesrelatie volledig gelijk zijn in het onderhandelen. Intelligentie, emotionele intelligentie inkomen, taalvaardigheid, kennis van het onderwerp en de eigen emotiehuishouding, zijn enkele van de meest voorkomende verschillen . Bij de start van de onderhandelingen zou het in het belang van beiden zijn dat de verschillen kleiner zijn.
Ongelijkwaardigheid leidt tot ruzies
Ze hebben namelijk invloed op het proces van onderhandelen en dus op het eindresultaat. Een echtpaar bevindt zich in een uiterst moeilijke situatie. De vrouw heeft een aantal zeer ernstige aandoeningen en ziektes. Daardoor heeft ze haar inkomen verloren. En is ze veel afhankelijker geworden van haar kinderen (in de puberteit) en echtgenoot. Samen met haar echtgenoot heeft ze een aantal jaren geleden een ander huis gekocht. Dit blijkt veel meer verbouwing nodig te hebben dan aanvankelijk ingeschat. Dit heeft veel verlies aan spaargeld en wooncomfort veroorzaakt. Een overmatig gebruik van alcohol, het verlies van een een bevriend echtpaar en oplopende spanning maken de problematiek tot een zeer ernstige. Het grijpt haar zeer aan en uit dit door woedeaanvallen, terug trekken uit de gesprekken met haar echtgenoot. Haar man is zeer gesloten en vindt het moeilijk om met haar gedrag om te gaan. Zijn reactie is uiteindelijk ook een explosie van gevloek en getier.
Ik voel me minder dan jij
Bij het ontwarren van de problematiek, blijkt dat de vrouw zich zeer ongelijk voelt. Ze heeft uitgerekend dat ze minstens 5000 euro nodig heeft om de operaties te betalen die de verzekering niet betaalt( terwijl de specialist die wel adviseert). Ze is in het beoordelen van wat er aan het huis nog moet gebeuren en wat dat nog moet kosten afhankelijk van zijn kennis. Door de miskleunen uit het verleden is zij het vertrouwen in zijn kennis echter ook deels kwijt. In de gesprekken kijkt haar man steeds naar zijn vrouw. Het is voor hem soms moeilijk te volgen waar het over gaat. Zij moet hem helpen. Hij vergeet wat er tien minuten geleden is gezegd.
Onderhandelen moet toch niet nodig zijn?
De publieke opinie is dat de vervulling van wensen in de liefdesrelatie vooral spontaan moeten verlopen. Hier zou je elkaar toch moeten aanvoelen, begrijpen, iets gunnen en dingen doen zonder tegenprestatie? Als je éénmaal begint met onderhandelen in je relatie geeft dit toch afstand? Creëer je een klimaat waarin steeds meer onderhandeld moet worden. Bovendien vraagt onderhandelen heel veel tijd en dat kan erg vermoeiend zijn. Er moet toch NU wat gebeuren?
Kunnen Onderhandelen Is Een Must
De praktijk van de relatiecoach leert echter dat geliefden zeer gebrekkige communicatie EN onderhandelingsvaardigheden hebben. Daar komt bij dat ze ook nog vaak een totaal verschillende definitie geven van een probleem. Niet vanuit één probleemstelling kunnen starten met onderhandelen.
Positief
Onderhandelen veel positieve kanten. Onderhandelen geeft je een gevoel van vrijheid. De zaken liggen blijkbaar niet altijd van tevoren vast, ook niet in de klant-leveranciersrelatie. Je ontdekt veel meer over elkaar. Achtergronden, opinies, beschikbare middelen. Er zijn gesprekken mogelijk, je kunt dingen wijzigen, bijstellen en veranderen. Dit maakt dat je problemen in de toekomst beter kunt opvangen en je je niet bij voorbaat door de omstandigheden bepaald voelt. Bovendien versterkt het je eigenwaarde. Iets verwerven – of het nu gaat om gezag, eer, aandacht of om materiële zaken – geeft je het idee dat je in staat bent om ook in de toekomst voor jezelf te zorgen en niet afhankelijk bent van de goodwill van anderen. Geslaagde onderhandelingen vergroten je mogelijkheden en je staat sterker in je relatieveld, of je partner/ klant of partner/leverancier bent.
Nodig
Onderhandelen in problematische relaties zijn onvermijdbaar. Zonder dat worden de destructieve inwerking van conflicten op de klant-leveranciersrelatie niet ingedamd. De beslissing om bijvoorbeeld hulp te zoeken is vaak ook al onderwerp voor onderhandeling. Meestal zijn vrouwen eerder geneigd de relatieproblematiek met anderen te bespreken. Mannen niet. En ook dat is weer een mogelijke aanleiding voor een conflict. Bovendien zijn onze partners vandaag heel verschillend. We huwen og maar zelden met met iemand uit dezelfde straat of dorp. Hebben misschien ook een verschillende opvoeding, opleiding gehad en sociale ontwikkeling doorgemaakt. Vaak komen we pas in de loop van de jaren erachter hoe onze achtergronden ons beïnvloeden en hoe we die meenemen in ons huwelijk.
Liefhebben en invloed hebben
Er is een sterke samenhang tussen je geliefd voelen en invloed hebben. Het is bijna onmogelijk om je door je partner geliefd te voelen als je deze niet een beetje kunt beïnvloeden. De mooiste cadeaus en de prachtigste complimenten wegen niet op tegen het luisteren en gehoor geven aan je verlangens.
Eisen en belangen
Als een koppel ruzie maakt gaan meestal de verwijten heen en weer. Verwijten over waar de ander in gebreke is geweest, wat je niet aanstaat in zijn gedrag en soms zelf in zijn karakter. Dit soort verwijten leveren weinig positiefs op; de ander gaat in de verdediging en het wordt een strijd wie het eerst de ander kan laten zwijgen. Als dat lukt trekt deze zich kwaad terug om vroeg of laat revanche te nemen. Het spijtige hierbij is dat men de belangen van de ander achter deze verwijten niet kan zien. Verwijten doen zoveel pijn dat je je alleen maar kunt verdedigen en gezien je alle energie nodig hebt om jezelf te beschermen kun je deze niet inzetten om de ander te begrijpen. Verwijten zijn meestal onmachts-middelen. Men weet geen andere manier om de aandacht van de ander te krijgen en het is een heel snelle manier. De ander op een respectvolle manier naar je eigen achterliggende behoefte te laten kijken is een omslachtige manier.
Neem de tijd
Maar ook hier geldt: ‘de snelste manier werkt meestal het traagst’. Waarom verwijten zo moeilijk werken is niet alleen vanwege de pijn die verwijten doen, maar dat je meestal geen direct zichtbaar verband tussen de verwijten en de behoeften kunt zien. Als de partner/ klant de partner/leverancier verwijt dat hij egoïstisch is en geen verantwoordelijkheid neemt is daar niet onmiddellijk uit af te leiden dat zij zich bij hem geborgen wil voelen en behoefte heeft aan een man die voor haar beslissingen neemt die ze zelf niet kan overzien. Als een klant zijn leverancier verwijt dat zij spilziek is en het geld over de balk gooit kan zij onmogelijk zien dat achter deze verwijten de angst leeft om in schulden te komen en hij niet meer voor zijn gezin zou kunnen zorgen. In een conflict is het gemakkelijker je op de ander te richten dan stil te staan bij je eigen verlangens. Niet alleen omdat dit je kwetsbaarder maakt maar vooral omdat het niet zo eenvoudig is om bij je eigen emotie stil te staan. Je voelt allerlei irritaties maar ze zeggen je niet direct om welke onvervulde behoeften het gaat. Het creëren van ruimte om samen een proces van onderhandelen in te gaan geeft je ook ruimte om achter het verschil naar je persoonlijke verlangens te kijken.
Behoeften/ verwachtingen in relaties
De sleutel tot goed onderhandelen en verminderen van je relatieproblemen is begrijpen welke verwachting en doel de ander heeft. En hoe waarom. In de Relatievakantie leer je daar achter te komen. Zodat je i.p.v. confrontaties, uitwisseling van belangen krijgt en daardoor een win-win resultaat van je gesprekken.
Duidelijke regels
Onderhandelen vraagt om een structuur.Anders experimenteer je maar wat en krijg je meestal weinig gedaan. Ten eerste moet er een gemeenschappelijk belang zijn en veiliggesteld worden. Hoe breder dit is, hoe meer ruimte voor onderhandelen. Ten tweede: ken de ruimte tussen wat je het liefst wil en waar je minimaal genoegen mee wil nemen. Is die ruimte er niet dan kan de ander alleen slikken of weggaan. Ten derde: wees je bewust wat voor jou belangrijk is en wat niet. Je gaat niet over alles onderhandelen zoals over wat je wilt eten of waar je de boodschappen wilt doen. Maar een verhuizing of de schoolkeuze van je kinderen kunnen wel belangrijke zaken zijn. Onderhandelen vraagt ook tijd. Een beslissing om je huis te verkopen beslis je niet tussen de soep en de boerenkool met worst. Tenslotte moet er voor beide partijen meerdere uitkomsten mogelijk zijn.
Nee” zeggen
Doelgericht onderhandelen met behoud van de relatie doe je door:
- Vriendelijk te zijn; botheid kan aanvoelen als een klap in het gezicht. Zeg dus “nee” met een glimlach en leg uit waarom je niet kunt toegeven.
- Je te realiseren dat soms het doel belangrijker is dan de relatie. Dan is die collega maar een keer op zijn teentjes getrapt en dan loop je maar een keer een partner/klant mis.
- Bedenk ook dat je juist door te veel toe te geven de relatie met de ander op het spel kunt zetten. Onbewust neem je het de ander kwalijk en de ander kan zijn respect voor jou verliezen.
- Bedenk vooraf je ondergrens: wat vind je nog (net) acceptabel? Ga daar dan ook niet overheen.
- Zorg dat als je iets toegeeft je daar ook iets voor terugkrijgt – zeker als het voor jou om een grote concessie gaat. Als jij iets voor je partner/klant doet dat buiten de afgesproken levering valt, kan die iets voor jou doen. En je partner/klant kan je in ruil voor een tariefsverlaging helpen aan meer partner/klanten. Of iets anders.